Ertesi Gün Hapı Nedir ?
İstenmeyen gebeliğin önlenmesinde ikinci bir şans olarak en çok kullanılan bir acil kontrasepsiyon yöntemidir.
NASIL KULLANILIR ?
Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 72 saat içinde, gebelik oluşmasını önlemek amacıyla hormonal kontraseptif kullanılmasıdır.
Rahim İçi Araç Tipleri
Ülkemizde bakırlı ve hormonlu RİA’lar kullanılır.
Östrojen + progesteron beraberce ya da sadece progesteron kullanılır.
Ertesi gün hapını bir doğum kontrol yöntemi gibi düşünmeyip, sadece acil korunma durumunda kullandıktan sonra, kişi en kısa sürede kendisine uygun doğum kontrol yöntemini seçerek, sağlığını koruyarak istenmeyen gebeliklerden korunmalıdır.
ERTESİ GÜN HAPI NE ZAMAN KULLANILIR?
- Korunmasız cinsel ilişki/Geri çekme yöntemi kullanılırken dış genitallere ejakülasyon (boşalma) ve takvim yönteminde yanlış hesaplama durumları
- Kontraseptif kullanımında oluşan kullanım hataları ya da kazalar
- Yakın bir zamanda olası teratojenlere maruz kalındığında (canlı aşı ya da sitotoksik ilaç gibi)
- Tecavüz: Çok önemli bir kullanım alanıdır. Bu durumda Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklara (CYBH) karşı tedavi ve ruhsal destek sağlanması da çok önemlidir.
- Gebelikte kullanılmaz.
- Ertesi gün hapı gebelik oluştuktan sonra etkisizdir.
ERTESİ GÜN HAPI NASIL ETKİ EDER?
- Etki o anda kadının adet döngüsünün hangi evresinde olduğuna göre farklılık gösterir.
- En belirgin etki endometrium’dadır. Endometrium yerleşmeye uygun olmayan bir hale gelir.
- Ovülasyondan(yumurtlamadan) önce kullanıldığında ovülasyon gecikir ya da önlenir. Ovülasyondan sonra verilirse luteoliz oluşup döllenmeyi engeller.
- Ayrıca tubal motiliteyi(tüplerdeki hareketliliği) de etkileyebilir.
- İmplantasyon(gebelik materyalinin yerleşmesi) başladıktan sonra acil hormonal kontrasepsiyon kullanımı tamamen etkisizdir.
- Düşük yaptırıcı değildir.
ERTESİ GÜN HAPININ ETKİNLİK ORANI NEDİR?
- Etkililik oranı %75-80‘dir. Yüzde 25’e varan gebelik oranı, zamanında uygulamamaya, kusmaya ya da kullanım sonrası korunmasız cinsel ilişkiye bağlıdır.
- Tekrarlanan kullanımlar mümkündür. Fakat sık ve tekrar kullanımlarda koruyuculuk daha azdır.
- Acil kontrasepsiyon kullanıldıktan sonraki günlerde korunmasız cinsel ilişkiye girilmemelidir.
ERTESİ GÜN HAPININ YAN ETKİLERİ
- Bulantı (%30-50)
- Kusma (%15-25)
- İlk dozu almadan 1 saat önce antiemetik alınması, bulantı ve kusmayı azaltacaktır.
- Hapları tok karına almak da bulantıyı azaltır.
- Daha ender görülen yan etkiler baş ağrısı, sersemlik hissi, kramplar, memelerde dolgunluk ve karın ağrısıdır. Bu yan etkiler 24 saatten fazla sürmez.
- Adetler çok etkilenmez; kanama birkaç gün önce ya da sonra olabilir. Ancak adette 7 günden fazla bir gecikme olursa gebelik araştırılmalıdır.
ERTESİ GÜN HAPI NASIL KULLANILIR?
- İlk doz, korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 72 saat içinde alınmalıdır. Ne kadar erken kullanılırsa, o kadar iyi olur.
- İlk dozdan 12 saat sonra 2.doz alınır.
ERTESİ GÜN HAPI KULLANIMI SONRASI DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR NELERDİR?
- Adetinde değişiklik olursa: 4 hafta içinde adet olmazsa veya beklenenden daha az miktarda/ daha kısa süren adet kanaması olursa (gebelik olasılığı)
- Alt karın ya da kasıklarda şiddetli ağrı olursa (dış gebelik olasılığı)
- Ağrı, ateş, karında hassasiyet gibi Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH) semptomları gelişirse doktora başvurması önerilir.